Στόχος του έργου είναι να συγκεντρώσει, συστηματοποιήσει το υλικό της ταξιδιωτικής γραμματείας (κείμενο και εικονογράφηση) που αναφέρεται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο από τον 15ο έως και τις αρχές του 20ού αιώνα.
Μέχρι τώρα έχουν αποδελτιωθεί από αυτοψίες τα περιεχόμενα εκδοθέντων περιηγητικών έργων για την υπό μελέτη περιοχή και έχουν ενταχθεί δελτία στις Βάσεις Δεδομένων. H υπάρχουσα Βάση Δεδομένων ενσωματώνεται σε ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (GIS) ώστε ο χρήστης να έχει την δυνατότητα να αναζητά αλλά και να εφαρμόζει στατιστική μελέτη σε όλο το σχετικό ταξιδιωτικό υλικό μέσω ενός ψηφιακού χάρτη. Ο ερευνητής θα μπορεί να επιλέγει τις περιοχές που τον ενδιαφέρουν και να παρακολουθεί, χρονολογικά και γεωγραφικά, ταξιδιωτικά κείμενα που αναφέρονται σε αυτές. Η τεκμηρίωση των εικονογραφικών θεμάτων θα οργανωθεί με τρόπο που να απαντά και σε ζητήματα οπτικοποίησης στην ταξιδιωτική λογοτεχνία, όπως θέματα διαχείρισης των εικόνων της ως μέσο παραγωγής ή διατήρησης της κοινωνικής μνήμης.
Μελλοντικά το πρόγραμμα θα εστιάσει:
στην αποδελτίωση ταξιδιωτικών αφηγήσεων και του 20ου αιώνα
στη συστηματική αποδελτίωση του περιεχομένου των ταξιδιωτικών περιοδικών που κυκλοφόρησαν από τον δέκατο ένατο αιώνα τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (Tour du Monde, Annales des Voyages, Bulletin de la Societe de Geographie, Journal of the Royal Geographic Society, Revue d'Orient, Vokrug Sveta, κ.ά.) και ταξιδιωτικών οδηγών
στην αποδελτίωση χειρογράφων, προξενικών εκθέσεων, επιστολών
στη συγκριτική μελέτη του περιεχομένου ταξιδιωτικών αφηγήσεων που αναφέρονται σε περιοχές εκτός του πλαισίου έρευνας του προγράμματος (Νότια Ιταλία, Σικελία, Εύξεινος Πόντος, Αίγυπτος)
στην εισαγωγή πολλαπλάσιων εικονογραφικών δελτίων, τη συστηματική καταγραφή εικονογραφικών θεμάτων σε χαρακτικά και φωτογραφίες και διεξοδική μελέτη για τη δημιουργία σχετικού μοντέλου-προτύπου
στην παραβολή των πρωτότυπων σχεδίων περιηγητών με τα δημοσιευμένα χαρακτικά
στην αξιοποίηση των πληροφοριών που περιέχονται σε κείμενα φωτογράφων-ταξιδιωτών που συνοδεύουν τα οπτικά τεκμήρια
στην επεξεργασία και την ένταξη στο σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών του συνόλου των τοπωνυμίων των αποδελτιωμένων κειμένων
στην ανίχνευση και την καλύτερη κατανόηση των όποιων διακριτών πρακτικών εικονογράφησης στην ταξιδιωτική λογοτεχνία που αφορούν στην κοινωνική μνήμη: ζητήματα, όπως η θέση της εικόνας στο κείμενο, η ύπαρξη ή μη συνέπειας ανάμεσα στο περιεχόμενο του κειμένου και της εικόνας, η συχνότητα της έννοιας που επιλέγεται να οπτικοποιηθεί και η σχέση της με την αποκτηθείσα εμπειρία στην επισκέψιμη χώρα ή με τις κυρίαρχες τάσεις της κάθε εποχής.
Ιστορικό
Aπό το 1988 ξεκίνησε στο INE η δημιουργία μιας Bάσης Δεδομένων που θα συγκέντρωνε, θα συστηματοποιούσε και θα επεξεργαζόταν το τεράστιο αλλά και πολλές φορές σπάνιο υλικό της ταξιδιωτικής γραμματείας που αναφέρεται στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο από τον 15ο έως και τον 19ο αιώνα.
Tα δελτία που συμπληρώνονται αφορούν το περιηγητικό κείμενο και περιλαμβάνουν:
α) βιβλιογραφικού περιεχομένου πληροφορίες,
β) στοιχεία που αφορούν τον ταξιδιώτη και το ταξίδι του,
γ) εικονογραφικά δελτία και
δ) εικόνες.
Στο πλαίσιο του ΠANΔEKTH επανασχεδιάστηκε η Bάση ώστε να ανταποκρίνεται σε διεθνή πρότυπα (μοντέλο οντοτήτων συσχετίσεων) και εμπλουτίστηκε με εικονογραφικά και βιβλιογραφικά δελτία. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν ερευνητές του INE καθώς και εξωτερικοί συνεργάτες για εισαγωγή των δεδομένων τόσο από βιβλιοθήκες όσο και από ιδιωτικές συλλογές στην Eλλάδα και στο εξωτερικό.
Περιλαμβάνει 2.500 δελτία περιηγητικών έργων και 500 δελτία με εικονογραφικά θέματα.
Πρώην μέλη
Από το 1988 υπεύθυνη του προγράμματος ήταν η διευθύντρια του ΙΝΕ Λουκία Δρούλια και τα επόμενα χρόνια συμμετείχαν οι Ουρανία Πολυκανδριώτη, Γιώργος Τόλιας, Ίλια Χατζηπαναγιώτη, Ευγενία Δρακοπούλου.
Επιμέρους έργα
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας, ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ no 2», πραγματοποιήθηκε ο σχεδιασμός και η παραγωγή μιας διαδραστικής εφαρμογής η οποία θα λειτουργεί στο διαδίκτυο. Η διαδραστική αυτή εφαρμογή αποτελεί επέκταση του έργου «Ταξιδιωτική Γραμματεία, 15ος αιώνας-αρχές 20ού αιώνα» και το υλικό προέρχεται από τις Βάσεις Δεδομένων του έργου οι οποίες έχουν γίνει ήδη προσιτές στην επιστημονική κοινότητα και στο ευρύ κοινό μέσω του Διαδικτύου. Για τον σχεδιασμό και την παραγωγή της διαδραστικής αυτής εφαρμογής, σε ελληνική γλώσσα, της οποίας είχα την εννοιολογική σχεδίαση και την επιστημονική ευθύνη χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονες εφαρμογές πολυμέσων, διάδρασης και animation.
Με τον γενικό τίτλο «Ταξίδια στην Ανατολή», η διαδραστική εφαρμογή περιέχει έναν χάρτη της Νότιο Ανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου όπου ενεργοποιούνται περίπου πενήντα σημεία πόλεων και τόπων. Σε αυτά τα ενεργά σημεία, με δυνατότητα επιλογής από πέντε διαφορετικές περιόδους ταξιδιών, εμφανίζονται στο σύνολο τετρακόσια χαρακτικά και περισσότερα από διακόσια πενήντα αποσπάσματα από έργα δυτικοευρωπαίων περιηγητών στην πρωτότυπη γλώσσα και σε μετάφραση, με πλήρη επιστημονική τεκμηρίωση. Το περιεχόμενο των αποσπασμάτων αντιστοιχεί σε δεκαπέντε θεματικές κατηγορίες. Τα κείμενα προέρχονται από εκατόν δέκα αντιπροσωπευτικούς περιηγητές (από τον 15ο αιώνα έως τις αρχές του 20ού αιώνα) ενώ ο χρήστης έχει την δυνατότητα να ανατρέξει σε βιογραφίες των περιηγητών, σε ιστορικά σημειώματα για το κάθε πόλη-τόπο και σε κατατοπιστικά εισαγωγικά κείμενα για την κάθε περίοδο ταξιδιών καθώς και για τους χερσαίους και θαλάσσιους σταθμούς στους δρόμους των περιηγητών. Συνολικά ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί σε 1000 σελίδες σχετικές με τα ταξίδια στην Ανατολή από τον 15ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Δημοσιεύσεις
Loukia Droulia (ed.), On Travel Literature and related Subjects. References and Approaches, Athènes, INR/ FNRS, 1993, σ. 558.
(Editor) Tοταξίδιαπότουςαρχαίουςέωςτουςνεότερουςχρόνους, [Traveling from the ancient to the modern times], «Eπιστήμης Kοινωνία», Eιδικές Mορφωτικές Eκδηλώσεις [in the framework of Special Educational Activities «Science and Society» organized by the NHRF] Athens, NHRF, 2003, p. 168
Le monde grec vu par les voyageurs du XVIe siècle, IRN/FNRS, Collection “Histoire des Ideés”- 4, Athènes 2004, p. 526
«Routes et logements des voyageurs dans la région de la Thrace (XVIe-XIXe siècles)» in The Historical Revue/La Revue Histοrique, INR/NHRF, volume VII (2010), 300-322.
Βάσεις Δεδομένων
Τα ηλεκτρονικά δελτία που συμπληρώνονται αφορούν 1) βιβλιογραφικού περιεχομένου πληροφορίες 2) στοιχεία που αφορούν τον ταξιδιώτη και το ταξίδι του και 3) ανεξάρτητο δελτίο για το κάθε εικονογραφικό θέμα (σε έντυπη ή λυτή μορφή).
