Το πρόγραμμα έχει ως αντικείμενο τη μελέτη της ιστορίας του ελληνικού Τύπου από τις απαρχές της εμφάνισής του, το 1784, έως τα τέλη του 20ού αιώνα. Η μελέτη εστιάζει, αφενός, στη συστηματική καταγραφή των εφημερίδων και περιοδικών που εκδόθηκαν στην Ελλάδα αλλά και από τον Ελληνισμό της διασποράς και, αφετέρου, στην ανάδειξη επιμέρους ζητημάτων που σχετίζονται με τον πολιτικό ρόλο του Τύπου, τις προσπάθειες ελέγχου του από την εξουσία μέσω της επιβολής λογοκρισίας κλπ. Η χρήση του Τύπου ως πηγή, η οποία έχει γνωρίσει μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια, αναδεικνύει ακόμη περισσότερο τη σημασία του «Ελληνικού Τύπου» ως προγράμματος υποδομής του Ινστιτούτου.
Βασικοί στόχοι
Ανάπτυξη, εμπλουτισμός και αξιοποίηση της βάσης δεδομένων του προγράμματος (η οποία περιλαμβάνει ήδη περισσότερες από 20.000 εγγραφές ελληνικών εφημερίδων και περιοδικών από τον 18ο έως 20ο αιώνα) με στόχο τη συγκρότηση μίας Εθνικής Καταγραφής Εντύπων. Στην κατεύθυνση αυτή το Πρόγραμμα συνεργάζεται με φορείς που διαθέτουν πλούσιο αρχείο εφημερίδων και περιοδικών (Εθνική Βιβλιοθήκη, Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο/ ΜΙΕΤ, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας).
Εκπόνηση και δημοσίευση ψηφιακών εκδόσεων τεκμηριωτικού χαρακτήρα. Σύντομα πρόκειται να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΙΙΕ το α΄ μέρος του Ευρετηρίου Προσώπων της Εγκυκλοπαίδειας του Ελληνικού Τύπου.
Διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων για ζητήματα σχετιζόμενα με την ιστορία του Ελληνικού τύπου.
Ιστορικό
Το πρόγραμμα του Ελληνικού Τύπου θεμελιώθηκε από την Λουκία Δρούλια, η οποία εργάστηκε από το 1996 με στόχο την τεκμηριωμένη καταγραφή και παρουσίαση της εκδοτικής παραγωγής εφημερίδων και περιοδικών του ελληνισμού. Καρπός της προσπάθειας αυτής υπήρξε η έκδοση της ογκώδους Εγκυκλοπαίδειας του Ελληνικού Τύπου, (επιμέλεια Λουκίας Δρούλια και Γιούλας Κουτσοπανάγου) ενός τετράτομου έργου που καλύπτει την περίοδο 1784-1974 και περιλαμβάνει περίπου 2.500 λήμματα εφημερίδων και περιοδικών που δημοσιεύθηκαν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (στην ελληνική γλώσσα) και προσώπων που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην έκδοσή τους (εκδότες, διευθυντές, δημοσιογράφοι, σκιτσογράφοι). Μετά την αποχώρηση της Λουκίας Δρούλια την επιστημονική ευθύνη του Προγράμματος ανέλαβε ο Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, ο οποίος εμπλούτισε επί του οποίου το εκδοτικό έργο εμπλουτίστηκε με νέους τίτλους.
Διοργάνωση σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου και το Πανεπιστήμιο Κύπρου συνεδρίου με θέμα «Έλεγχος ιδεών και λογοκρισία από τις απαρχές της ελληνικής τυπογραφίας μέχρι το Σύνταγμα του 1844» (Λευκωσία 18-20 Νοεμβρίου 2015).
Οργάνωση του Διεθνούς Συνεδρίου με θέμα "Ο Ελληνικός Τύπος 1784 ως σήμερα- Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις" (Αθήνα 23-25 Μαϊου 2002)
Συνδιοργάνωση με το ΕΛΙΑ της έκθεσης "Έξι περί Τύπου Ενότητες" (23-25 Μαΐου 2002).
Έλεγχος ιδεών και λογοκρισία από τις απαρχές της ελληνικής τυπογραφίας μέχρι το Σύνταγμα του 1844, Πρακτικά Συνεδρίου Λευκωσία, 18-20 Νοεμβρίου 2015, Ίλια Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister, Κατερίνα Δέδε, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Ειρήνη Παπαδάκη (επιμ.), Αθήνα, ΙΙΕ/ΕΙΕ, 2018, 474 σ.
Βασιλική Βασιλούδη, Η Εφημερίς των Παίδων (1868-1893). Περιοδικός τύπος και προτεσταντικά πρότυπα, ΙΙΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2013, 370 σ.
Olga Cicanci, Πολιτικά ζητήματα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στον ελληνόγλωσσο τύπο της Ρουμανίας τον 19ο αιώνα, Αθήνα, ΙΝΕ/ΕΙΕ, 2012, 168 σ.
Η Ελλάδα του Γεωργίου Α΄. Πολιτική κριτική του Μιχαήλ Γ. Σακελλαρίου στην "Κραυγή του εκπνέοντος Ελληνισμού” των Πατρών" (1910-1911), πρόλογος Π.Μ. Κιτρομηλίδης. Εισαγωγή: Μ.Β Σακελλαρίου, Αθήνα, ΙΝΕ/ΕΙΕ, 2009, 439 σ.
Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974, Λουκία Δρούλια - Γιούλα Κουτσοπανάγου (επιμ.), Αθήνα, ΙΝΕ/ΕΙΕ, 2008, 4 τόμοι, 2421 σ.
Ο ελληνικός Τύπος, 1784 ως σήμερα Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις, Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου (23-25 Μαΐου 2002), Λουκία Δρούλια (επιμ.) Αθήνα, ΙΝΕ/ΕΙΕ, 2005, 608 σ.
Μάγδα Μ. Κιτρομηλίδου, Η εφημερίδα Πάφος της Κύπρου, 1921-1950, πρόλογος Λουκία Δρούλια. Εισαγωγή Πέτρος Παπαπολυβίου, Αθήνα, ΙΝΕ/ΕΙΕ, 2005, 530 σ.
Το Γλωσσικό Ζήτημα κ' οι Γαζετατζήδες της Πόλης, Εισαγωγή: Β. Κεχριώτης, Επιλεγόμενα: Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου, Αθήνα 2002, 56 σ.
