Η διασφάλιση της τήρησης των αρχών ηθικής και δεοντολογίας (Η&Δ) στα πλαίσια της έρευνας που διεξάγεται στο ΕΙΕ αποτελεί αρμοδιότητα της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας ΕΙΕ (Ε.Η.Δ.Ε.), η οποία έχει συσταθεί και λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4957/2022, άρθρα 277-282. Ειδικώτερα, η Επιτροπή ελέγχει κατά πόσον τα ερευνητικά έργα/προγράμματα του ΕΙΕ διενεργούνται με σεβασμό στην αξία των ανθρώπινων όντων και των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων τους, στην αυτονομία των προσώπων που συμμετέχουν, στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών τους δεδομένων, καθώς και με φροντίδα για το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον. Η Επιτροπή ελέγχει επίσης την τήρηση, στα πλαίσια των ερευνητικών έργων/προγραμμάτων, των γενικά παραδεδεγμένων αρχών της ακεραιότητας της έρευνας και των κριτηρίων της ορθής επιστημονικής πρακτικής. Τέλος στις αρμοδιότητες της Επιτροπής περιλαμβάνονται η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του προσωπικού του ΕΙΕ σε θέματα ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας.

Οι αρχές Η&Δ στην βάση των οποίων ενεργεί η Ε.Η.Δ.Ε. παρουσιάζονται αναλυτικά στο κείμενο «Κώδικας Ηθικής και Δεοντολογίας της Επιστημονικής Έρευνας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών», ενώ οι εθνικές και ευρωπαϊκές νομοθεσίες, διεθνείς συμβάσεις και άλλα έγκυρα κείμενα τα οποία τις διέπουν παρουσιάζονται στην ενότητα «Νομοθεσία-Κανονιστικά κείμενα» και είναι αναρτημένα στον φάκελο Ε.Η.Δ.Ε. στο Google Drive του ΕΙΕ (πρόσβαση στα αναφερόμενα έγγραφα/έντυπα έχει το προσωπικό και οι συνεργάτες του ΕΙΕ, ενώ ο Κώδικας Δεοντολογίας και Ηθικής της Έρευνας στο ΕΙΕ είναι αναρτημένος στην ενότητα «Έγγραφα Ε.Η.Δ.Ε.», ώστε να είναι προσβάσιμος σε όλους τους ενδιαφερόμενους συνεργάτες).

Στην Ε.Η.Δ.Ε. υποβάλλεται υποχρεωτικά, πριν την έναρξη της υλοποίησής του, κάθε ερευνητικό έργο/πρόγραμμα το οποίο, κατά την κρίση του Επιστημονικού Υπευθύνου, περιλαμβάνει έρευνα στον άνθρωπο, συλλογή ή χρήση ανθρώπινου βιολογικού υλικού ή προσωπικών δεδομένων, έρευνα σε ζώα, ή δυνητικά συνεπάγεται αξιόλογο κίνδυνο για το περιβάλλον, φυσικό και πολιτισμικό.

Η Ε.Η.Δ.Ε. ελέγχει και εγκρίνει ερευνητικά έργα που υποβάλλονται σε αυτήν, παρακολουθεί την εξέλιξη εγκεκριμμένων έργων εφόσον το κρίνει αναγκαίο, ενώ μπορεί επίσης να εξετάσει έργα για τα οποία έχει υποβληθεί αίτηση ή καταγγελία σχετικά με θέματα Η&Δ. Μπορεί επίσης να εισηγηθεί προς το ΔΣ-ΕΙΕ την αναστολή ενός ερευνητικού έργου σε περίπτωση που διαπιστώσει παραβίαση της νομοθεσίας και του Κώδικα Η&Δ.

Οι διαδικασίες λειτουργίας της Ε.Η.Δ.Ε. και ελέγχου από αυτήν των ερευνητικών έργων της αρμοδιοτητάς της παρουσιάζονται περιληπτικά στον «Συνοπτικό οδηγό διαδικασιών για ερευνητές ΕΙΕ» και αναλυτικώτερα στον «Κανονισμό Εφαρμογής Αρχών και Λειτουργίας της Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών». Τα έγγραφα αυτά, καθώς και τα έντυπα που απαιτούνται για την υποβολή προς την Ε.Η.Δ.Ε. αίτησης έγκρισης ερευνητικού έργου, παρουσιάζονται στην ενότητα «Έγγραφα Ε.Η.Δ.Ε.» και είναι αναρτημένα στον φάκελο Ε.Η.Δ.Ε. στο Google Drive (πρόσβαση στα αναφερόμενα έγγραφα/έντυπα έχει το προσωπικό και οι συνεργάτες του ΕΙΕ, ενώ ο Κώδικας Δεοντολογίας και Ηθικής της Έρευνας στο ΕΙΕ είναι αναρτημένος στην ενότητα «Έγγραφα Ε.Η.Δ.Ε.», ώστε να είναι προσβάσιμος σε όλους τους ενδιαφερόμενους συνεργάτες).

Σύνθεση Ε.Η.Δ.Ε.

Η Ε.Η.Δ.Ε. αποτελείται από τα εξής μέλη τα οποία ορίσθηκαν, με τριετή θητεία, από το ΔΣ-ΕΙΕ στις 22/9/2023

Στα πλαίσια της συμμετοχής τους στην Ε.Η.Δ.Ε., τα μέλη της Επιτροπής δεσμεύονται από τις αρχές της απουσίας σύγκρουσης συμφερόντων και της εχεμύθειας αναφορικά με οποιαδήποτε πληροφορία περιέρχεται στη γνώση τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

Χρέη γραμματέως της Επιτροπής ασκεί η κα Όλγα Μάνου (omanou@eie.gr, τηλ. +30.210.72.73.505).

Έγγραφα Ε.Η.Δ.Ε.

• Κώδικας Ηθικής και Δεοντολογίας της Επιστημονικής Έρευνας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών [pdf]
  
  
• Κανονισμός Εφαρμογής Αρχών και Λειτουργίας της Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
  
  
• Συνοπτικός οδηγός διαδικασιών για ερευνητές ΕΙΕ
  
  
• Αίτηση και Ερωτηματολόγιο για έγκριση ερευνητικού έργου από την Ε.Η.Δ.Ε.
  
  
• Πρότυπο εντύπου «Πληροφόρησης και Υπεύθυνης δήλωσης ενήμερηςσυναίνεσης συμμετεχόντων»
  
  
• Πρότυπο εντύπου «Πληροφόρησης και Υπεύθυνης δήλωσης ενήμερηςσυναίνεσης γονέα/ κηδεμόνα/ νομίμου εκπροσώπου παιδιού ή ατόμου μη ικανού για δικαιοπραξία»
  
  
• Έντυπο εισήγησης προς την Ε.Η.Δ.Ε. για έγκριση ερευνητικού πρωτοκόλλου
  
  

Νομοθεσία - Κανονιστικά κείμενα

• N. 4957/2022 (Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των Α.Ε.Ι. με την κοινωνία και λοιπές διατάξεις), Κεφάλαιο Λ’ (Θέματα Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας)
  
  
• Ν. 2619/1998 (Κύρωση της Σύµβασης του Συµβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και της αξιοπρέπειας του ατόµου σε σχέση µε τις εφαρµογές της βιολογίας και της ιατρικής: Σύµβαση για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα και τη Βιοϊατρική – Σύμβαση Οβιέδο)
  
  
• Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων)
  
  
• Π.Δ. 56/30-04-2013 (Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2010/63/ΕE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Σεπτεμβρίου 2010 (L 276/33/20.10.2010) «σχετικά με την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς»)
  
  
• Ν. 3028/2002 (Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιστιστικής Κληρονομιάς)
  
  
• Ν. 2204/1994 (Κύρωση Σύµβασης για τη βιολογική ποικιλότητα)
  
  
• Υ.Α. 38639/2017 (Καθορισµός µέτρων και όρων για τη σκόπιµη ελευθέρωση γενετικά τροποποιηµένων οργανισµών στο περιβάλλον σε συµµόρφωση µε τις διατάξεις της οδηγίας 2001/18" για τη σκόπιµη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιηµένων οργανισµών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ" του Συµβουλίου της 12ης Μαρτίου 2001 των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων")
  
  
• Υ.Α. ΗΠ/11648/1943/2002 (Καθορισµός µέτρων και όρων για την περιορισµένη χρήση γενετικώς τροποποιηµένων µικροοργανισµών)
  
  
• Κώδικας Δεοντολογίας στην Έρευνα με Παιδιά, Εταιρεία για την Έρευνα στην Ανάπτυξη του Παιδιού [Ethical Standards for Research with Children, Society for Research in Child Development)],
  https://www.srcd.org/about-us/ethical-standards-research

Χρήσιμοι σύνδεσμοι

• Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής
  http://www.bioethics.gr/
  
  
• Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
  https://www.dpa.gr/
  
  
• Horizon 2020 Ethics
  https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/h2020-section/ethics