Β4. ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ
(Δ. Δημητρόπουλος)
Το Τμήμα Νεοελληνικών Ερευνών αναγνωρίζοντας τη σημασία της μελέτης των τοπωνυμίων στη νεότερη ελληνική ιστορία, έχει εντάξει στις ερευνητικές του δραστηριότητες τη μελέτη των ονομασιών των οικισμών, των τοπωνυμίων και των μικροτοπωνυμίων, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος «Ιστορία των οικισμών της Ελλάδος, 15ος - 20ός αιώνας». Προϊόν του παραπάνω προγράμματος υπήρξε η ηλεκτρονική βάση δεδομένων «Μετονομασίες οικισμών της Ελλάδος» που συγκροτήθηκε με σκοπό την καταγραφή όσων οικισμών μετονομάστηκαν με επίσημες διοικητικές πράξεις. Προς το παρόν έχουν καταγραφεί οι μετονομασίες που διενεργήθηκαν την περίοδο 1913-1996, από μία εποχή δηλαδή που πυκνώνει η πρακτική αλλαγής των ονομασιών οικισμών και κοινοτήτων, λόγω και της εισδοχής νέων εδαφών στην ελληνική επικράτεια αλλά και της διοικητικής αναδιοργάνωσης στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης. Συνολικά έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής 4.413 μετονομασίες οικισμών, οι οποίες κατανέμονται ως εξής ανά γεωγραφικό διαμέρισμα: Μακεδονία 1.805, Πελοπόννησος 827, Στερεά Ελλάδα 519, Θεσσαλία 487, Ήπειρος 454, Θράκη 98, Κρήτη 97, Νησιά Αιγαίου 79, Επτάνησα 47. Στη βάση δίνονται σε χωριστά πεδία ο νομός, η επαρχία, ο δήμος ή η κοινότητα που εντάσσεται ο οικισμός, ο κωδικός του οικισμού, η ονομασία του οικισμού κατά τη στιγμή της μετονομασίας του και το νέο όνομα που έλαβε, οι τυχόν παραλλαγές στην εκφορά της παλαιάς ή της νέας ονομασίας, η ημερομηνία της πράξης μετονομασίας και το φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως στο οποίο δημοσιεύτηκε. Η μεταγραφή των ελληνικών χαρακτήρων σε λατινικούς έγινε με βάση το Ελληνικό Πρότυπο του ΕΛΟΤ 743, 2η έκδοση.
Επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Λεωνίδας Καλλιβρετάκης. Ο Δημήτρης Δημητρόπουλος είχε την επιστημονική επίβλεψη του συγκεκριμένου έργου, ενώ η Κατερίνα Δέδε έφερε εις πέρας τη συστηματική τεκμηρίωση, ενημέρωση, ταξινόμηση και έλεγχο των στοιχείων και την τελική επιμέλεια της βάσης δεδομένων. Στην τελική φάση του έργου συνεργάστηκε και η Ελένη Κυραμαργιού
