Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Τομέας Ελληνικής & Ρωμαϊκής Αρχαιότητος
Δραστηριότητες
Ο Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητος είναι ο νεότερος από τους τρείς του Ινστιτούτου. Ιδρύθηκε το 1979 από τον ακαδημαϊκό Μ.Β. Σακελλαρίου με στόχο τη δημιουργία πυρήνος συστηματικών ερευνών γύρω από τη μελέτη της Αρχαιότητος, ιδιαίτερα σε θεματικές περιοχές και σε χρονολογικές περιόδους, όπου η καθυστέρηση της έρευνας παρείχε έδαφος για θετική ελληνική συμβολή στον διεθνή επιστημονικό στίβο της σπουδής της Αρχαιογνωσίας. Σήμερα στον τομέα ερευνώνται όλες οι εκφάνσεις της ελληνικής αρχαιότητος από τους προϊστορικούς χρόνους, έως το τέλος του αρχαίου κόσμου τον Ζ' αιώνα μ.Χ. Κύριες δραστηριότητες του Τομέα αποτελούν:
Η ανανέωση των αρχαιογνωστικών σπουδών με την κατάρτιση υποδομής, δια της συστηματικής συλλογής, επεξεργασίας και μηχανοργάνωσης τεκμηρίων, κυρίως φιλολογικών πηγών, επιγραφών και νομισμάτων. Η δημοσίευση των τεκμηρίων αυτών σε "συντάγματα" (corpora)
Η συστηματική διερεύνηση τομέων έρευνας, όπως αρχαία ιδεολογία και τέχνη, τεχνολογία και μέτρηση, οικονομία και κοινωνική κινητικότητα
Η εκπόνηση μονογραφιών, άρθρων και άλλων επιστημονικών εργασιών
Η εκπαίδευση νέων επιστημόνων με την παροχή υποτροφιών και την παρακολούθηση διατριβών
Η οργάνωση συνεδρίων και η ανάπτυξη συνεργασίας με Έλληνες και ξένους επιστήμονες, ιδρύματα και οργανισμούς
Στα πλαίσια των προγραμμάτων προωθούνται παράλληλα συστηματικές θεματικές εργασίες οι οποίες βασίζονται κατά κανόνα στην ευρεία τεκμηριωτική υποδομή που βρίσκεται συγκεντρωμένη στα ποικίλα αρχεία του Τομέα.
Αρχείο δημοσιευμάτων αναφερομένων στην ιστορία και αρχαιολογία της αρχαίας Mακεδονίας και Θράκης, της Hπείρου, της Θεσσαλίας, καθώς και της Πελοποννήσου και νήσων του Aιγαίου κατά την Pωμαιοκρατία.
Αρχείο των ελληνικών και λατινικών επιγραφών της Mακεδονίας και Θράκης.
Nομισματικό αρχείο της Mακεδονίας, της Αχαίας και νήσων του Aιγαίου.
Αρχείο ελληνικών και λατινικών επιγραφών της Nοτίου Eλλάδος, αρχίζοντας από την Πελοπόννησο.
Αρχείο αρχαιολογικών θέσεων Aχαίας και Kέας.
Οι μελέτες που προκύπτουν δημοσιεύονται κατά κανόνα στη σειρά ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ.
Επιτεύγματα
Το κύριο επίτευγμα του Τομέα είναι η παραγωγή ελληνικών επιστημονικών έργων με διεθνή εμβέλεια στις αρχαιογνωστικές επιστήμες. Σήμερα, έπειτα από 29 χρόνια εκδοτικής δραστηριότητος, πέρα από τις εκατοντάδες άρθρων που έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, η επιστημονική προσφορά του περιλαμβάνει 181 τόμους μονογραφιών (οι 69 στη σειρά ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ) και 6 συντάγματα (corpora) επιγραφών, τα οποία έχουν ριζικά ανανεώσει τη γνώση μας για την αρχαία ελληνική ιστορία, στις περιοχές όπου λειτουργούν προγράμματα του Τομέα.
Ενδεικτική του επιπέδου του ερευνητικού έργου του Τμήματος αποτελεί η αξιολόγησή του από διεθνή επιτροπή δύο φορές ως Ινστιτούτου Αριστείας, το 2000 και το 2005. Το 2005 έλαβε τη δεύτερη υψηλότερη βαθμολογία από όλα τα εποπτευόμενα από τη ΓΓΕΤ ινστιτούτα και την υψηλότερη από τα ινστιτούτα ανθρωπιστικών σπουδών. Ερευνητές του έχουν επανειλημμένα βραβευτεί από ελληνικά και ξένα ιδρύματα.
